Page 10 - W centrum uwagi 2 - wiedza o społeczeństwie, zakres podstawowy

Rozdział 1. Podstawy prawa

Akty prawne i przepisy Podstawa prawna
Rezultatami ustalania prawa i konkretnych Przepisy potrzebne do odtworzenia danej
działań państwa są różne akty prawne. normy (lub wielu norm) są nazywane pod-
Generalne i abstrakcyjne normy prawne stawą prawną. Jeśli ktoś ją przywołuje, ma
prawodawca ogłasza w różnych aktach nor- na celu udowodnienie, że norma została
matywnych (np. w ustawach, rozporządze- wywiedziona z obowiązujących przepisów,
niach). Odczytuje się z nich prawa i obo- oraz chce uzasadnić legalność (zgodność
wiązki dotyczące z reguły szerokiego kręgu z prawem) albo nielegalność (bezprawność,
adresatów. Akty normatywne składają się sprzeczność z prawem) działania podjętego
z przepisów prawnych, czyli wypowiedzi, przez dany podmiot. Cytowanie za każdym
które stanowią gramatyczną i logiczną całość razem całej treści przepisów byłoby w prak-
(często są osobnymi zdaniami) oraz zostały tyce bardzo uciążliwe, dlatego ustalono
wyodrębnione w tekście. Zawarte w aktach zasady skrótowego formułowania takich
regulacje nie zawsze muszą mieć charakteru odniesień. W Polsce reguły te ujęto w Zasa-
„twardego prawa” gwarantowanego przymu- dach techniki prawodawczej, będących
sem państwowym. Często można też spo- załącznikiem do rozporządzenia Prezesa
tkać się z „miękkim prawem”, czyli np. z tzw. Rady Ministrów.
normami programowymi, określającymi Z poniższego przykładu oraz z tabeli na
ogólnie, w jakim kierunku powinny działać kolejnej stronie dowiesz się, jak odczytywać
organy państwa. skróty używane w dokumentach.

Przykład
OBWIESZCZENIE
Podstawa prawna w akcie urzędowym OBWIESZCZENIE
Zgodnie z art. 7 Konstytucji RP organy władzy
PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ
mają obowiązek działać zawsze na podstawie PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ
i w granicach prawa. W związku z tym z dnia 27 lutego 2019 r.
z dnia 27 lutego 2019 r.
o postanowieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zarządzenia wyborów posłów
w dokumentach urzędowych jest wskazana o postanowieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zarządzenia wyborów posłów
do Parlamentu Europejskiego oraz o okręgach wyborczych i siedzibach
do Parlamentu Europejskiego oraz o okręgach wyborczych i siedzibach
okręgowych komisji wyborczych
okręgowych komisji wyborczych
podstawa prawna. Na podstawie art. 332 § 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349 oraz z 2019 r. poz. 273)
Na podstawie art. 332 § 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349 oraz z 2019 r. poz. 273)
Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 lutego 2019 r.
w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. poz. 365)
w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. poz. 365)
Jak odczytać tekst o podstawie prawnej? Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 lutego 2019 r.
oraz informację o okręgach wyborczych i siedzibach okręgowych komisji wyborczych.
oraz informację o okręgach wyborczych i siedzibach okręgowych komisji wyborczych.
Na podstawie artykułu trzysta trzydziestego I. POSTANOWIENIE
I. POSTANOWIENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
drugiego paragrafu trzeciego ustawy z dnia PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 25 lutego 2019 r.
z dnia 25 lutego 2019 r.
w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego
piątego stycznia 2011 roku – Kodeks wyborczy w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego
§ 3. Dzień wyborów wyznaczam na niedzielę dnia 26 maja 2019 r.
§ 3. Dzień wyborów wyznaczam na niedzielę dnia 26 maja 2019 r.
§ 4. Dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych, określa kalendarz wyborczy stanowiący załącznik do
Na podstawie art. 331 § 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349 oraz
Na podstawie art. 331 § 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349 oraz
(Dziennik Ustaw z 2018 roku, pozycje 754, § 4. Dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych, określa kalendarz wyborczy stanowiący załącznik do
postanowienia.
postanowienia.
§ 5. Postanowienie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
§ 5. Postanowienie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
z 2019 r. poz. 273) stanowi się, co następuje:
z 2019 r. poz. 273) stanowi się, co następuje:
§ 1. Zarządzam wybory posłów do Parlamentu Europejskiego.
1000 i 1349 […]) ... § 1. Zarządzam wybory posłów do Parlamentu Europejskiego. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
§ 2. W Rzeczypospolitej Polskiej wybiera się 52 posłów do Parlamentu Europejskiego.
§ 2. W Rzeczypospolitej Polskiej wybiera się 52 posłów do Parlamentu Europejskiego.
(-) Andrzej Duda
(-) Andrzej Duda
Prezes Rady Ministrów
Prezes Rady Ministrów
(-) Mateusz Morawiecki
Jaka jest podstawa prawna? (-) Mateusz Morawiecki
Załącznik do postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Załącznik do postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 25 lutego 2019 r. (poz. 365)
z dnia 25 lutego 2019 r. (poz. 365)
Kalendarz wyborczy dla wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego w dniu 26 maja 2019 r.
Kalendarz wyborczy dla wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego w dniu 26 maja 2019 r.
Art. 332. § 1. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu wyborów podaje się do
Czynności wyborcze
Termin wykonania
Termin wykonania
publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od Czynności wyborcze
czynności wyborczych*)
czynności wyborczych*)
2 2
– zgłaszanie przez wyborców niepełnosprawnych zamiaru głosowania korespondencyjnego
Czynności wyborcze
Czynności wyborcze
Termin wykonania
Termin wykonania
1 1
dnia zarządzenia wyborów. czynności wyborczych*) – zawiadomienie Państwowej Komisji Wyborczej: do dnia 11 maja 2019 r. – zgłaszanie przez wyborców niepełnosprawnych zamiaru głosowania korespondencyjnego
w kraju, w tym przy pomocy nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie
w kraju, w tym przy pomocy nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie
czynności wyborczych*)
2 2
do dnia 11 maja 2019 r.
1 1
– zawiadomienie Państwowej Komisji Wyborczej:
– przez organ partii politycznej o utworzeniu komitetu wyborczego,
Braille’a
Braille’a
– przez organ partii politycznej o utworzeniu komitetu wyborczego,
do dnia 6 kwietnia 2019 r.
[…] § 3. Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia, o którym mowa
do dnia 6 kwietnia 2019 r.
– przez pełnomocnika wyborczego o utworzeniu koalicyjnego komitetu wyborczego lub
– przez pełnomocnika wyborczego o utworzeniu koalicyjnego komitetu wyborczego lub
– nieodpłatne rozpowszechnianie audycji wyborczych w programach publicznych nadawców
– nieodpłatne rozpowszechnianie audycji wyborczych w programach publicznych nadawców
o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców
o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców
w § 1, podaje do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia postanowienie, o którym mowa w § 1,
radiowych i telewizyjnych przygotowanych przez komitety wyborcze
radiowych i telewizyjnych przygotowanych przez komitety wyborcze
od dnia 11 maja 2019 r.
od dnia 11 maja 2019 r.
– powołanie okręgowych komisji wyborczych,
– powołanie okręgowych komisji wyborczych,
do dnia 24 maja 2019 r.
do dnia 24 maja 2019 r.
do dnia 8 kwietnia 2019 r.
do dnia 8 kwietnia 2019 r.
– powołanie rejonowych komisji wyborczych
– powołanie rejonowych komisji wyborczych
wraz z informacją o okręgach wyborczych oraz siedzibach okręgowych komisji wyborczych. – podanie przez okręgowe komisje wyborcze, w formie obwieszczenia, informacji
do godz. 24 00 00
do godz. 24
– podanie przez okręgowe komisje wyborcze, w formie obwieszczenia, informacji
– zgłaszanie list kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego
o zarejestrowanych listach kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego
do dnia 16 maja 2019 r.
do dnia 16 kwietnia 2019 r.
do dnia 16 kwietnia 2019 r. – zgłaszanie list kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego do dnia 16 maja 2019 r. o zarejestrowanych listach kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego
do godz. 24
do godz. 24 00 00 – utworzenie obwodów głosowania w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej,
– utworzenie obwodów głosowania w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej,
Źródło: Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy,
zakładach karnych i aresztach śledczych, domach studenckich i zespołach tych domów
– składanie przez wyborców niepełnosprawnych wniosków o sporządzenie aktu
do dnia 21 kwietnia 2019 r. zakładach karnych i aresztach śledczych, domach studenckich i zespołach tych domów do dnia 17 maja 2019 r. – składanie przez wyborców niepełnosprawnych wniosków o sporządzenie aktu
do dnia 21 kwietnia 2019 r.
do dnia 17 maja 2019 r.
oraz ustalenie ich granic, siedzib i numerów
oraz ustalenie ich granic, siedzib i numerów
pełnomocnictwa do głosowania
pełnomocnictwa do głosowania
Dz.U. z 2018 r., poz. 754, 1000 i 1349 ; Dz.U. z 2019 r., poz. 273.
– składanie wniosków o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie
– składanie wniosków o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie
– podanie do wiadomości publicznej informacji o numerach i granicach obwodów głosowania
– podanie do wiadomości publicznej informacji o numerach i granicach obwodów głosowania
oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w tym o lokalach przystosowanych
do dnia 21 maja 2019 r.
do dnia 26 kwietnia 2019 r.
do dnia 26 kwietnia 2019 r. oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w tym o lokalach przystosowanych do dnia 21 maja 2019 r. głosowania
głosowania
do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz o możliwości głosowania korespondencyjnego
do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz o możliwości głosowania korespondencyjnego
przez wyborców niepełnosprawnych i możliwości głosowania przez pełnomocnika,
przez wyborców niepełnosprawnych i możliwości głosowania przez pełnomocnika,
– zgłaszanie przez kapitanów statków wniosków o utworzenie obwodów głosowania na
– zgłaszanie przez kapitanów statków wniosków o utworzenie obwodów głosowania na do dnia 23 maja 2019 r. – zgłaszanie przez wyborców przebywających za granicą wniosków o wpisanie do spisu
– zgłaszanie przez wyborców przebywających za granicą wniosków o wpisanie do spisu
do dnia 23 maja 2019 r.
wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą
wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą
– zgłaszanie przez wyborców przebywających na polskich statkach morskich wniosków
polskich statkach morskich,
– zgłaszanie kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych przez
polskich statkach morskich,
o wpisanie do spisów wyborców w obwodach głosowania utworzonych na tych statkach
o wpisanie do spisów wyborców w obwodach głosowania utworzonych na tych statkach
10 – zgłaszanie kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych przez – zgłaszanie przez wyborców przebywających na polskich statkach morskich wniosków
pełnomocników komitetów wyborczych
pełnomocników komitetów wyborczych
– powołanie przez komisarza wyborczego obwodowych komisji wyborczych,
– podanie do wiadomości publicznej informacji o numerach i granicach obwodów głosowania
– podanie do wiadomości publicznej informacji o numerach i granicach obwodów głosowania
do dnia 5 maja 2019 r.
do dnia 5 maja 2019 r. – powołanie przez komisarza wyborczego obwodowych komisji wyborczych,
utworzonych za granicą oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych,
utworzonych za granicą oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych,
– zakończenie kampanii wyborczej
– sporządzenie spisów wyborców przez gminy
– sporządzenie spisów wyborców przez gminy w dniu 24 maja 2019 r. – zakończenie kampanii wyborczej
w dniu 24 maja 2019 r.
– składanie przez żołnierzy pełniących zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz
– składanie przez żołnierzy pełniących zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz o godz. 24
o godz. 24 00 00
pełniących służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywających
pełniących służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywających